De nieuwe marketingkreet: "Sulfaatvrij!" doorgelicht.

Naast “parabeenvrij” duikt er sinds kort weer een nieuwe slogan op in de rekken van de huidverzorgingsproducten en met name bij de reiniging: “Sulfaatvrij!”. Hoezo, was er iets mis met sulfaat? En moeten we ons nu ernstige zorgen maken over “niet-fosfaat” vrije producten en hoe weet je of het al dan niet in je favoriete reinigingsproduct zit?

Met “fosfaat” doelt de cosmetica-industrie op ‘Sodium Lauryl Sulfate’ (SLS) en ‘Sodium Laureth Sulfate’ (SLES). Beide stoffen zijn zogenaamde surfactanten of oppervlakte-actieve stoffen. Ze zijn uiterst efficiënt in reinigingsproducten en foams, omdat ze vuil- en vetdeeltjes kunnen oplossen in water waadoor deze makkelijk weg te spoelen zijn.

Laten we beginnen met SLS (Sodium Lauryl Sulfate). Er circuleren inderdaad allerlei horrorverhalen over SLS op het internet waarbij de consument op het verkeerde been gezet wordt. Al die geruchten en claims blijken immers voort te komen uit een al dan niet bewuste verkeerde interpretatie van wetenschappelijk onderzoek. En hier maken de marketingjongens van de cosmeticaproducenten dan weer handig gebruik van om hun merk in een goed daglicht te stellen – want fosfaatvrij – en de kassa maar weer eens te doen rinkelen.

Een wetenschappelijk artikel in Environ Health Insights van 2015, Human and Environmental Toxicity of Sodium Lauryl Sulfate (SLS): Evidence for Safe Use in Household Cleaning Products. maakt brandhout van deze beweringen en biedt ook inzicht naar waar de geruchten vandaan komen. We zetten het hier even op een rijtje:

1.    SLS  kan ernstige oogbeschadigingen veroorzaken en zelfs tot blindheid leiden

De claim slaat terug op een onderzoek van Green e.a. gepubliceerd in het “journal of Lens and Eye Toxicity Research” Deze studie toonde aan dat na chemische of fysische beschadiging van het oog, direct contact met hoog geconcentreerd SLS kon leiden tot een vertraagd genezingsproces. Tegenstanders van SLS rukten in de media één en ander dusdanig uit zijn verband dat de auteur van de studie zich naderhand verplicht voelde om één en ander, via zijn advocaat, recht te zetten: “…your citation of his work was not simply a misinterpretation, it was plainly wrong. By citing his research in support of erroneous conclusions, you have libeled Dr. Green. In fact, [you have] even attributed quotations to Dr. Green which he has never written or spoken, and which he would not ever write or speak.”

2.    SLS kan cataract veroorzaken

Deze mythe slaat terug op een experimenteel onderzoek waarbij een ooglens in een zeer hoge concentratie SLS werd gedrenkt om cataract te laten ontstaan (in vitro) om vervolgens onderzoek uit te voeren naar de vorming en het herstel van cataract. SLS werd hier dus, hooggeconcentreerd, gebruikt als irriterende stof. De concentraties SLS die je kan terugvinden in cleansers liggen mijlenver verwijderd van de hier gebruikte concentratie en het contact ermee is ook nooit zo direct, zelfs niet in het geval van een “ongeluk”.

3.    SLS kan huidirritatie veroorzaken

Deze claim klopt, tot op zekere hoogte en met enige nuance. Irritatie trad namelijk pas op nadat de huid van een aantal proefpersonen, in een patchtest,  24 uur lang aan SLS werd blootgesteld. Irritatie trad op bij concentraties van meer dan 2%. Maar, de grootste toepassing van sulfaten is in reinigingsproducten en deze worden na gebruik onmiddellijk weggespoeld (rinse-off). Hier lijkt het gebruik van sulfaten dus geen enkel probleem. Bij zogenaamde leave-on producten (crèmes, maskers, etc.) is het gebruik van hogere concentraties (meer dan 2%) SLS af te raden. Langdurige blootstelling kan immers wel huidirritatie veroorzaken.

4.    SLS veroorzaakt kanker

Nochtans beweren de verschillende instanties, die waken over de goedkeuring van grondstoffen, dat deze sulfaten in zuivere vorm veilig zijn. Zowel Europa (Cosmetic Ingredient Review, CIR) als de Verenigde Staten (Food and Drug Administration, FDA) keuren het gebruik van SLS en SLES tot bepaalde maximale niveaus goed. Ook ecolabels, zoals bijv. ECOCERT, staan het gebruik van sulfaat surfactanten toe. Op diverse internetforums circuleren berichten dat de sulfaten SLS en SLES kankerverwekkend zouden zijn. Dit blijken echter ongefundeerde statements te zijn, maar uiteraard beïnvloeden ze wel de publieke opinie. Vele bronnen, tot aan de American Cancer Society, weerspreken deze berichten en zijn stellig in hun communicatie: “Er is geen link tussen het gebruik van deze producten en een verhoogde kans op kanker".

De perceptie dat SLS cancerogeen zou zijn ligt waarschijnlijk aan het feit dat SLS vaak gebruikt wordt als drager of transportstof van bepaalde andere stoffen die op cancerogeniteit (kankerpotentieel) worden getest.

5.    SLS veroorzaakt orgaanschade

SLS zou via de huid in de bloedstroom terecht komen en zo uiteindelijk worden opgeslagen in hart, lever, longen en hersenen waar het behoorlijke schade zou kunnen aanrichten. Onderzoek toont aan dat het merendeel van het SLS aangebracht op de huid, ook gewoon op de huid blijft liggen. Een geringe hoeveelheid SLS wordt wel geabsorbeerd in de bloedstroom maar het wordt in de lever volledig afgebroken en vervolgens via de ontlasting uitgescheiden. Er is geen enkel bewijs dat het in het lichaam zou achterblijven.

Bovenstaande inzichten kunnen ook doorgetrokken worden naar SLES (Sodium Laureth Sulfate). Alleen is SLES een stuk milder dan SLS.  

Zowel SLS als SLES zijn uiterst effectief in wasmiddelen omdat ze vuil en huid- en haarvetten binden aan water en deze zo verwijderen. In dermatologisch onderzoek wordt Sodium Laureth Sulfate ook dikwijls gebruikt om huidvet (talg) te verwijderen en de huid transparanter (meer open) te maken voor het testen met irriterende stoffen. De beschermende vetlaag wordt even weggehaald. De stoffen die men wil onderzoeken geven zo sneller een reactie, wat het onderzoek voor de dermatoloog vergemakkelijkt. 

In de cosmetica wordt deze functie van Sodium Laureth Sulfate met een heel ander doel aangewend. Indien men de door Sodium Laureth Sulfate versterkte 'huidopenheid' laat volgen door een gezonde huidverzorging met huideigen en huidvriendelijke ingrediënten, is de functie van Sodium Laureth Sulfate uitermate positief. Net als de schadelijke of irritatieve stoffen kunnen immers ook de 'goede' stoffen, zoals bijvoorbeeld vitamines, sneller en effectiever in de huid doordringen indien de vetlaag verwijderd werd. En dat is in de cosmetica een zeer gewenst en gezocht effect.

Het komt er dus op aan enkel de stoffen met een mogelijke negatieve bijwerking niet te gebruiken na het gebruiken van Sodium Laureth Sulfate.

Ons advies: producten op basis van Sodium Laureth Sulfate als reinigende en openende huidvoorbereiding gebruiken, maar alleen indien daarbij of daarna geen mogelijke irritatieve of allergene stoffen worden gebruikt zoals parfum of chemische conserveermiddelen.

Producten op basis van het licht irritatieve SLS kunnen door mensen met een gevoelige huid best worden vermeden, alhoewel het ook hier niet tot ernstige huidschade leidt, doch enkel tot een geïrriteerd gevoel dat meteen verdwijnt indien men de stof weer afwast (waardoor het door dermatologen zo graag wordt gebruikt).

Copyright: DR. BAUMANN Cosmetic 

Bron:

Environ Health Insights: Human and Environmental Toxicity of Sodium Lauryl Sulfate (SLS): Evidence for Safe Use in Household Cleaning Products