De nieuwste hype in cosmeticaland: Bijengif!
Verschillende celebraties zweren bij smeerseltjes met een hoog gehalte
bijengif. Vanwege de vermeende spectaculaire anti-aging werking wordt het ook
wel eens de 'natuurlijke botox' genoemd. De zoveelste marketingtruc of werkt
het écht?
Wat doet bijengif?
Wie al eens is gestoken door een bij weet dat dit geen
pretje is. De wetenschappelijke benaming voor bijengif is “apitoxin” en dit bestaat voor ongeveer de
helft uit melittine, het actieve ingrediënt. Melittine is een peptide met 3
wetenschappelijk vastgestelde werkingen: Het heeft antibacteriële en
ontstekingsremmende eigenschappen. Het zorgt voor een verwijding van de
bloedvaten en stimuleert de bloedcirculatie. Het heeft een spierverslappend
effect.
De meest voorkomende
claim bij fabrikanten van producten op basis van bijengif is echter
dat het een anti-aging werking heeft doordat het de aanmaak van collageen en
elastine stimuleert waardoor rimpels verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Is de claim terecht?
Op het internet is er slechts één
onderzoek, onder leiding van de Zuid-Koreaanse wetenschapper Dr. Sang Mi Han te
vinden dat deze claim ondersteunt (1). Als je dan wat verder gaat graven kom je
te weten dat dit onderzoek werd gesponsord door de firma “Manuka Doctor”, een
cosmeticamerk uit Nieuw-Zeeland dat vooral succes heeft met huidverzorging op
basis van bijengif. Wel toevallig natuurlijk.
Maar goed, laten we er gewoon
even van uitgaan dat het onderzoek valabel is. Uit de resultaten leren we dat
bijengif de rimpeldiepte, na 12 weken gebruik, met net geen 12% doet afnemen. Ander,
onafhankelijk, onderzoek leert ons dat je met natuurlijke vitamine A,
aangebracht op de huid, hetzelfde effect bereikt, alleen veel effectiever en
veel beter. Vitamine A kan de rimpeldiepte namelijk met 60% doen afnemen (2).
Naast vitamine A zijn er nog
andere cosmetische ingrediënten of een combinatie ervan, die qua anti-aging
eigenschappen duidelijk beter scoren maar wellicht zijn die wat saaier en
marketingtechnisch minder sexy en interessant.
Is bijengif schadelijk voor de
gezondheid?
Ja, “baat het niet dan schaadt
het niet” gaat hier niet op. Er zijn best veel mensen die allergisch zijn aan
insectenbeten. Wanneer die door een bij gestoken worden is het gelijk rennen
naar de spoed. Meestal hebben die mensen ook steevast anti-histamine op zak.
Voor hen kan een bijensteek immers dodelijk zijn.
Er is voldoende onderzoek dat
aantoont dat je met bijengif erg voorzichtig moet zijn. Een metastudie uit 2015 trekt volgende conclusie (3): …”Adverse events related to bee venom therapy are
frequent […] the practitioner’s education and qualifications regarding
the use of bee venom therapy should be ensured”. Vrij vertaald: Ongewenste reacties en bijwerkingen op
bijengif komen veelvuldig voor. Enkel te gebruiken onder gekwalificeerd
toezicht. Dat zegt dus genoeg.
Ethische bezwaren.
Om aan bijengif te komen heb je
bijen nodig. Wanneer een bij steekt en dus haar gif vrijgeeft, verliest ze haar
angel en gaat ze dood. Maar, fabrikanten van bijengif hebben een manier
gevonden waarbij de bijen gewoon in leven blijven.
Men plaatst een speciale 'Bee
Venom Collector' vlak voor de bijenkorf. Dit is een glasplaat waarover draden gespannen
zijn die onder stroom staan. Wanneer de bijen erop landen krijgen ze een schokje
(men claimt dat het geen kwaad kan) waarvan ze schrikken en steken. De angel
gaat niet door de glasplaat heen, dus ze verliezen hun angel niet en blijven
leven. Het minuscule beetje bijengif blijft achter. Dit gif laat men
opdrogen op de plaat en uiteindelijk wordt het in poedervorm bij elkaar
geschraapt (4).
Diervriendelijk is dit natuurlijk
niet. Bijen steken in principe alleen wanneer ze gestrest zijn. M.a.w., om de
bijen hun gif te oogsten houdt men ze in een continue stresstoestand. De
diertjes gaan dan misschien niet dood maar worden wel mishandeld.
Wat met de toch opvallende voor en na foto’s en enthousiaste
reviews op het internet?
Bijengif stimuleert de
bloedstroom en dat effect zorgt voor een gezonde gloed, net zoals een wandeling
in de koude lucht dat zou doen. Daarnaast irriteert bijengif de huid. Als je
wordt gestoken door een bij, reageert je huid onmiddellijk met een behoorlijke
zwelling. Hetzelfde effect mag je verwachten wanneer je bijengif op je huid
smeert. De lagere concentratie zorgt voor een lichte zwelling van de huid
waardoor rimpels automatisch minder worden. Het resultaat is tijdelijk en
uiteraard niet zo gezond. De rest wordt verkregen door de juiste belichting en
fotoshop.
Conclusie
Crèmes met bijengif doen
niks goeds voor je huid en kunnen vroegtijdige huidveroudering en huidschade
zelfs in de hand werken. Bovendien zijn ze niet diervriendelijk. Je kan ze dus
maar beter niet gebruiken.
Bronnen:
3. Risk
Associated with Bee Venom Therapy: A Systematic Review and Meta-Analysis, Chang-Qing Gao, 2015.