Tea Tree: een natuurlijk ingrediënt met een antimicrobiële werking

Tea Tree olie. De Australische Aboriginals gebruikten het al om hun verkoudheid weg te stomen en wonden te ontsmetten en ook in de 2de wereldoorlog werd het ingezet om wondinfectie tegen te gaan. Daarna verdween het even uit de picture om in de jaren ’70, samengaand met de ‘natuurlijke’ tijdsgeest, weer volop aan populariteit te winnen.

Tegenwoordig vinden we het vooral terug in ‘natuurlijke’ lichaamsverzorgingsproducten waar een antimicrobiële en ontsmettende werking wenselijk is. Het zit in acneproducten maar ook in deodorants en schimmelwerende crèmes en zelfs in lipverzorging ter voorkoming of genezing van koortsblaasjes (veroorzaakt door het Herpes virus).

Tea tree olie is een etherische olie, afkomstig van de Melaleuca Alternifolia, een boom die van nature enkel voorkomt in Australië. De medicinale eigenschappen van Tea Tree olie werden reeds in de jaren ‘20 van de vorige eeuw aangetoond door Dr. Penfold, als onderdeel van een uitgebreide wetenschappelijke studie naar de mogelijke commercialisering van een aantal Australische etherische oliën. De antibacteriële eigenschap van Tea Tree olie is dus zeker geen nieuw gegeven. Vandaag onderzoekt men vooral de mogelijke inzet van tea tree olie als alternatieve behandelingswijze voor aan “gewone” antibiotica resistent geworden kiemen. Men onderzoekt welke actieve stof of stoffen tea tree olie precies bevat en wat hun werkingsmechanisme is.

Dat tea tree in huidverzorging werkt, is eigenlijk reeds voldoende aangetoond. Het belangrijkste wetenschappelijk onderzoek daaromtrent werd bondig samengevat in een publicatie door de “School of Biomedical and Chemical Sciences” (1). 

Niet voor niets dat tea tree ook veel gebruikt wordt in producten tegen acne. In een onderzoek waarbij 5% tea tree oil vergeleken werd met benzoylperoxide werkte benzoylperoxide iets beter, maar gaf tea tree olie wel minder bijwerkingen (2). In een ander dubbel blind onderzoek werden 60 proefpersonen opgesplitst in twee groepen. Eén groep smeerde een crème met tea tree, de andere groep een placebo crème. Tea tree olie werkte duidelijk beter tegen acne dan het placebo product (3). Er is dus echt bewijs genoeg dat tea tree olie werkzaam is.

Tea tree olie is dus op zich best wel een geweldige stof tenminste, als het voorzichtig en verantwoord wordt ingezet. In hoge concentraties heeft tea tree namelijk een toxische werking, zeker als je het inneemt. We onthouden hieruit vooral dat je het best niet in de buurt van kinderen laat staan want een orale inname is natuurlijk nog heel iets anders dan het topisch aanbrengen van een product.

Wat dat laatste betreft valt het met tea tree eigenlijk beter mee dan wat sceptici ons willen laten geloven. In een onderzoek, waarbij 311 mensen onverdunde tea tree olie kregen opgesmeerd gedurende 21 dagen was er slechts bij 5.5% van deze groep een milde huidreactie waar te nemen. Bij een verdunning tot 25% trad er zelfs helemaal geen huidreactie op (4). Uit hetzelfde onderzoek bleek ook dat de kans op een tea tree allergie heel klein is.

Alhoewel tea tree olie algemeen heel goed uit de tests komt, is er toch ook wetenschappelijk onderzoek dat minder goede resultaten aantoont. Een verklaring hiervoor zou liggen in het feit dat wanneer tea tree olie langere tijd aan licht, warmte en zuurstof wordt blootgesteld, het gehalte aan peroxides sterk gaat toenemen. Eén van de stoffen die hierbij ontstaan is “trihydroxymethaan” en dat is wel een behoorlijk irriterende stof. M.a.w.: hoe ouder de tea tree olie, hoe meer kans op een huidreactie.

Onderzoek uitgevoerd voor de Europese commissie ondersteunt deze hypothese maar nuanceert ze ook. De commissie besluit dat “Although limited information on peroxide value and p-cymene content with respect to age was available (56 samples), the data suggests that well sealed containers prevent Tea Tree Oil oxidation and degradation for at least 3-4 years.” (5). Van licht en lucht afgesloten blijft Tea Tree olie voor minstens 3 tot 5 jaar goed. En dat is veel langer dan een gemiddelde crème of lotion meegaat.

Afgaande op het onderzoek terzake kunnen we dus besluiten dat tea tree olie een werkzaam en gezond alternatief is wanneer het gaat om huidverzorging met een antibacteriële, antivirale en schimmelwerende functie. De nevenwerkingen zoals huidirritaties en allergieën zijn eerder zeldzaam. Bedenk ook dat tea tree olie, gebruikt in crèmes en lotions sowieso sterk verdund is, waardoor het risico op een reactie nog minder wordt.

Copyright DR. BAUMANN Cosmetic

Bronnen en literatuur:

1. Melaleuca alternifolia (Tea Tree) Oil: a Review of Antimicrobial and Other Medicinal Properties 
2. A comparative study of tea-tree oil versus benzoylperoxide in the treatment of acne. 
3. The efficacy of 5% topical tea tree oil gel in mild to moderate acne vulgaris: A randomized, double-blind placebo-controlled study  
4. Aspres N and Freeman S (2003). Predictive testing for irritancy and allergenicity of tea tree oil in normal human subjects  
5. Scientific Committee on Consumer Products SCCP. Opinion on Tea Tree Oil, Pag. 11, 12, 13.