‘PFAS’ of perfluorverbindingen zijn chemische stoffen die gemeen hebben dat ze niet biologisch afbreekbaar zijn. Ze zijn water- en vetafstotend, hittebestendig en zo goed als onverwoestbaar. Omdat de verbindingen niet biologische afbreken, belanden ze volop in ons leefmilieu. Van enkele veelgebruikte subgroepen, zoals de PFOS die decennialang in de fabriek van 3M in Zwijndrecht werden geproduceerd, is ondertussen duidelijk dat ze toxisch zijn voor de mens. Een langdurige blootstelling aan een te hoge concentratie van schadelijke PFAS wordt gelinkt aan een verstoring van de hormonenhuishouding en het immuunsysteem en een verhoogd risico op kanker en diabetes.
Hoe geraken PFAS in ons
lichaam?
Volgens de experts komen PFAS
voornamelijk via voeding in ons lichaam. Via vervuilde bodem en water komen ze
in voedingsgewassen en dierlijke voedingsproducten terecht. Vooral vis,
schaaldieren, aardappelen en producten van eigen kweek, zoals groenten en
eieren, kunnen PFAS bevatten. Ook vervuild water is een mogelijk bron van
contaminatie. In mindere mate ademen we PFAS ook in, bijvoorbeeld via luchtverontreiniging
of via stofdeeltjes. Huidcontact, via cosmetica of textiel, speelt een beperktere
rol (1).
“Waterproof” misschien niet zo
gezond.
Wetenschappers van de Amerikaanse
Notre Dame Universiteit hebben meer dan tweehonderd cosmeticaproducten getest,
waaronder concealers, foundations, oog- en wenkbrauwproducten en verschillende
lippenstiften, die ze aankochten in de VS en Canada (2).
De onderzoekers vonden hoge
fluorgehaltes in vloeibare lippenstiften, watervaste mascara’s en foundations
die geregeld werden aangeprezen als ‘langhoudend’ en ‘slijtvast’. “Niet
verrassend”, stelt Peaslee, hoogleraar Natuurkunde aan de Notre Dame
Universiteit en hoofdonderzoeker van de studie, “aangezien PFAS vaak worden gebruikt
vanwege hun waterbestendigheid en de eigenschap om een “laagje” achter te
laten op een product of de huid. 13 van de onderzochte producten bleken
specifiek PFAS te bevatten. Slechts één ervan vermeldde dat ook in de
ingrediëntenlijst.”
“De resultaten zijn vooral
zorgwekkend als je kijkt naar het risico van blootstelling voor de consument in
combinatie met de omvang en schaal van deze miljardenindustrie, die de
producten dagelijks aan miljoenen consumenten verkoopt”, aldus Peaslee.
Volgens Peaslee zijn er twee
soorten risico. Allereerst het individuele risico - dit zijn producten die rond
de ogen en mond worden aangebracht, waarbij de huid en de traanbuis de
chemische stof kunnen opnemen. Ook kan de stof worden ingeademd of, bijvoorbeeld
bij lippenstiften, ingeslikt. PFAS is een zogenoemd
“persistente” chemische stof. Wanneer het eenmaal in de bloedbaan
terechtkomt, blijft het daar en hoopt het zich op.
Daarnaast is er het risico op
milieuverontreiniging, veroorzaakt door de productie en de lozing van deze
producten. PFAS staan bekend als “eeuwige chemicaliën”, omdat de chemische
verbindingen niet van nature afbreken. Dat betekent dat ze het grondwater
verontreinigen, nog tientallen jaren nadat de stof in eerste instantie in het
milieu terecht is gekomen.
Moeten we ons zorgen maken
over onze "waterproof" producten?
Ja, absoluut. Het is niet omdat
cosmetica producten aan het einde van de ketting vervuilers zitten dat ze hun
deel niet bijdragen. Bovendien zijn er onschadelijke en gezondere alternatieven.
Dus, waarom niet daarvoor kiezen?
Copyright: DR. BAUMANN COSMETIC
Bronnen:
1. Steunpunt Milieu en Gezondheid, FactSheet Perfluorverbindingen (PFAS)
